Миний ертөнц

Боломжийг хүртэл бид ашиглах ёстой боломж уу, ашиглах ёсгүй боломж уу гэдгийг өөрсдийн ёс зүйн хэм хэмжээгээр үнэлж түүнийг ашиглах, эс ашиглах эсэхээ шийдэх ёстой мэт. Боломж гэхээр л алдахгүй ашиглах ёстой зүйл юм шиг, алдахгүй ашигласан нь хождог юм шиг ойлголт, хандлага түгээмэл байдаг. Гэтэл бид ашиглах ёсгүй боломж ч байдаг гэдгийг мэдэх ёстой. Тэгвэл ямар боломжийг бид ашиглах ёсгүй вэ?  Тухайн боломжийг ашигласанаар надад, чамд ирэх ашиг хонжоо хязгааргүй их ч, нөгөө талд нь хэн нэгэн хохирохоор байвал, тэр хэн нэгэн нь ашиг орлогоороо тэргүүлсэн том компани бөгөөд түүнд учрах хохирол нь өчүүхэн жижиг байлаа ч бид тийм боломжийг ашиглах ёсгүй юм.  Ёс зүйн хэм хэмжээгээ зөрчин байж боломжийг ашиглах нь, боломжийг ашигласнаар ирэх ашиг хонжооноос хэдэн мянга дахин илүү хэмжээгээр өөрийгөө, өөрийн ирээдүйгээ хөнөөж буй хэрэг юм. Учир нь, ирээдүйд хийж чадах зүйл, өөрийн нөөц боломжийг төдий хэмжээгээр бага үнэлчихээд цаашид юу хийж бүтээнэ гэж зорин алхах вэ?...

Гүээ нээрээ бүр, залуу төрийн албан хаагчид өөр байгаад нь их талархаж байна. Мэдээж төрийн үйл хэргийн залгамж халааг алдагдуулалгүй, муу ч сайн ч албаа хашиж байсан ахмад төрийн албан хаагчиддаа талархаж байна өө. Гэхдээ л бүр, залуучууд гарч ирж байгаад нь баярлаад байх юм.  Тэд ажилдаа өөрийн хийх ёстой ажлыг л хийж буй гэсэн хандлагатай байж, илүү дутуу зүйл харахгүй, хүнд сурталгүй, иргэдийн асуудлыг анхааралтай ойлгож сонсож бас аль болох шийдвэрлэж өгөх сэтгэлтэй байна.  Өнөөдөр 2 хүний асуудлыг шийдэж чадлаа шүү гээд баяртай байгаа нь цаанаа бүр хөөрхөн гэж хэхэ. Ах эгч нар залуу албан хаагчидтайгаа өмнөх үеийнхэнтэй харьцдаг байсан шигээ харьцаж, ажиллах эрч хүч, урам зоригийг нь үгүй хийхгүй л байгаасай. Загнавал ажил нь бүтдэг гэсэн хандлагаа одоо болимоор байна шүү.  Шинэ салхи аль хэдийн салхилж эхэлжээ. 

Бид нар ирээдүйд гээд нэг сайхан хүсэл, нэг сайхан зорилго, нэг сайхан дүр зургийг бий болгочихоод өнөөдрийг маш их гаргуунд нь гаргадаг мэт. Тэгсэнээ тэр нэг сайхан дүр зургийг бий болгосон хирнээ, күээ тэр үед л сайхан байж гэж өнгөрсөнийг үгүйлэн суудаг. Амьдралд шийдэл хайсан асуудал, бэрхшээл үргэлж байсаар л байх болно. Гэхдээ шийдэх зүйлтэй амьдарна гэдэг өөрөө утга учрыг бидний амьдралд өгдөг мэт. Яагаад ингэж бодох болов гэхээр, ирэх жилийн 3 сар л хүрээд ирвэл Монголдоо очоод, эх орондоо, аав ээжийнхээ хажууд, хайртай залуутайгаа, хөөрхөн дүү нартайгаа хамд амьдарна, утга учиртай сайхан ажил хийнэ гээд л бүх зүйл сайхан харагдаж байгаа ч, яг одоо ч гэсэн сайхан байгаа юм бил үү гэж өөртөө хэлнэ. 3 сар хүртэлх Солонгос улсад өнгөрүүлэх энэ цаг үеийг би эргэж дурсаад, сайхан байж дээ гээд бодох байх даа гэсэн бодол зурсхийн өнгөрөв. Энэ улсад хичнээн тав тухтай амьдарч байгаа билээ, санхүүгийн хувьд санаа зовох зүйлгүй, гэрээс гараад л амтат кофе, өглө...

Солонгос улсад 4 жил сурч, ажиллаж, амьдарсаны эцэст эх орондоо, гэртээ ирлээ. Ирэх зам их урт байлаа. Учир нь 2/29-нд ирэхээр байсан боловч Монгол улс Солонгос улстай агаарын хилээ хаасны улмаас хэзээ явахаа ч мэдэхгүй хүлээлтийн байдалтай 2 долоо хоног өнгөрүүлсний эцэст 3/15-ны тусгай үүргийн онгоцонд суух боломж ашгүй нэг гарч, эх орондоо ирээд 3 долоо хоногийг ажиглалтын байранд өнгөрүүлж, гэртээ гараад 14 хоног гэрийн дэглэм гэгчийг мөрдөж, энгийн амьдралын хэмнэлдээ арай гэж ороод буй минь энэ юм.  Эх орондоо ирээд төрсөн сэтгэгдлээ энд хуваалцъя.  1. Монголчууд бид бүгдээрээ ах дүүс. Бид бие биенийгээ танихгүй байсан ч ахаа, эгчээ, миний дүү гэж харьцдаг. Хичнээн дотно бөгөөд сайхан санагдсан гээч. Бид Дорнын соёл, Өрнийн соёл гэж 2 хуваагаад л их ярьдаг. Гэвч эдгээрийн алинд ч багтахааргүй өөр нэг соёл нь Монгол соёл ч юм шиг. Үүнийгээ алдахгүй, хадгалан үлдэх юмсан.  2. Ажиглалтын байраны өрөөндөө ортол, халуун савтай сүүтэй цай угтсан. Ямар сайха...

Сүүлд уншаад таалагдсан нэг ном бол Непкогоос эрхлэн гаргасан Айн Рендийн "Өөрийгөө бодох нь ариун үйлс" гэдэг ном юм. Тэр номон дээрх нэг нийтлэлийг уншаад, хүсэл бүр зөв зүйл, сайн зүйл байдаггүйн тухай, бид оюун ухаант хүн гэгддэгийн хувьд ашигтай бөгөөд хор уршигтайн хооронд хүслээ ялгаж салгаж түүнийг гүйцэлдүүлэх эсвэл тэвчээд өнгөрүүлэх сонголтыг хийх ёстойн тухай ойлголт байв. Хэдийгээр энгийн ойлголт мэт боловч, би л хувьдаа хүсэл гэдэг үгийн ард зөвхөн гоё, сайхан, гэгээлэг зүйлийг л хамруулан ойлгож, хүсэл бүрээ аль болох гүйцэлдүүлэхийг эрмэлзэх ёстой мэтээр боддог байлаа. Гэвч бид өөрсдөд төрөх хүсэл гэгч зүйлийг зөв эсвэл буруу болохыг ухамсарт байдлаар ялгаж салгах ёстой зүйл болж таарав.  Хамгийн энгийн бөгөөд ойлгомжтой жишээг дурьдвал, бид хийжүүлсэн ундаа уух хүсэл төрлөө гэхэд биед ашиг тустай эсвэл хор уршигтай байх талыг бодолцож уух уу, эсвэл татгалзах уу гэдгээ сонгох ёстой гэсэн үг юм. Тодруулбал, хийжүүлсэн ундаа уух хүсэл төрлөө гээд заавал у...

Би ном унших бас бичих дуртай.  Би ганцаараа байх дуртай бас дургүй.  Ном унших нь хүнтэй ярилцахаас илүү амар байдаг. Ялангуяа тухайн нөхцөл байдал, хэрэгцээ, сэтгэл зүйгээсээ хамааран би номнуудыг сонгож уншдаг. Ном надад ухаарах цаг нь болоогүй зүйлийг ойлгуулах гэж чичирч дайрдаггүй. Номноос би өөрийн ойлгож, мэдэрч чадах хэмжээндээ аливаа зүйлийг шингээж авдаг.  Бичих. Бичгийн талбар намайг чимээгүй сонсдог. Тэр надтай хамт гуниглаж, надтай хамт мөрөөдөж, надтай хамт талархаж, надтай хамт асуудаг. Би унших, бас бичих дуртай.